zondag 9 november 2008

Humor in crisistijd

Uitgegeven: 3 november 2008 16:23
Bron: NU.nl

RIJSWIJK - Wie een jaar geleden 1000 euro had geïnvesteerd in Fortis, zou daar nu nog 40 euro van overhebben. Hetzelfde bedrag aan aandelen TomTom zou nu nog ongeveer 88 euro waard zijn.

Maar wie van zijn 1000 euro kratten bier had gekocht, zou daar behalve een kater in elk geval veel lol aan hebben overgehouden én bijna 300 euro aan statiegeld.

Humor
Humor is volgens sommigen het beste medicijn in crisistijd. Zo liet een beurshandelaar zich onlangs ontvallen dat de kredietcrisis erger is dan een scheiding: “Ik ben de helft van mijn geld kwijt, maar aan mijn vrouw zit ik nog steeds vast.” En hoe herken je de optimist onder de zakenbankiers? Hij strijkt op zondagavond vijf witte overhemden.

Dergelijke grappen circuleren in allerlei varianten op het internet. Maar wie met humor zijn brood moet verdienen, kan evenmin om de financiële crisis heen. Cartoonisten en cabaretiers maken dankbaar gebruik van de actualiteit en grappen erop los over de bonussen van bankiers en de ellende van spaarders en beleggers. Maar zij proberen de crisis ook te relativeren en te duiden.

Uruzgan
De makers van Fokke en Sukke bijvoorbeeld lieten zich de afgelopen tijd vaak inspireren door de malaise in bankenland. Zij hebben zelfs de omslag van hun overzichtsboekje voor dit jaar aangepast. “We hadden een plaatje over Uruzgan gepland. Dat kon echt niet meer”, aldus tekenaar Jean-Marc van Tol.

De nieuwe cover toont Fokke en Sukke die radeloos rondrennen en daarbij om het hardst roepen: “geen paniek!” De prent maakt in een paar pennenstreken duidelijk waar de financiële crisis om gaat, meent Van Tol. “Het draait om vertrouwen. Dat is voor een cartoonist een mooi onderwerp omdat het heel menselijk en herkenbaar is”, aldus Van Tol.

Draai
Ook Andrew Moskos, oprichter van het Amsterdamse comedytheater Boom Chicago, meent dat humor mensen kan helpen de crisis beter te begrijpen. “Dat is voor ons het mooiste, als we het debat kunnen voeden of een draai kunnen geven. Dat is een goede rol voor komieken”, aldus Moskos. “Maar als we mensen alleen kunnen laten lachen, is dat natuurlijk ook prima.”

Als Amerikaan zocht Moskos crisishumor aanvankelijk vooral in zelfspot. “Uit het land dat u George Bush heeft gebracht, komt een nieuwe wereldwijde ramp: de kredietcrisis.” Maar in het licht van het Icesave-debacle neemt hij ook graag de Nederlandse spaarzaamheid op de hak. “De crisis raakt ons allemaal en gaat over ons allemaal”, aldus Moskos.

Zuur
“De financiële crisis is een belangrijk deel van de actualiteit”, aldus stand-upcomedian Bram van der Velde van het Comedy Café in Amsterdam. Hij schat dat hij in een show van vijftig minuten al gauw een kwartier aan de crisis besteedt. “Veel mensen zijn getroffen. Dat is zuur, maar je kan er wel prima grappen over maken, want in een goede grap is altijd iemand de lul”.

Zo vergelijkt hij Icesave-spaarders met het eekhoorntje dat in de tekenfilm Ice Age koortsachtig achter zijn laatste nootje aanrent en het nooit helemaal te pakken krijgt. Ook de overheidsingrepen bij onder meer Fortis vormen een dankbaar onderwerp. “Wouter Bos redt banken van ons belastinggeld. Dan zeg ik: Vertaal W. Bos in het Engels, dan krijg je W. Bush”, aldus Van der Velde.